«Η ΑΝΝΑ ΤΟΥ ΚΛΗΔΟΝΑ» του Διαμαντή Αξιώτη, Κείμενα Β΄ τάξης

 

Βασική ιδέα: H καθηµερινή ζωή, οι ελπίδες και οι προσδοκίες των ανθρώπων στην παραδοσιακή κοινωνία συνδέονταν παλιά στενά µε τα λαϊκά έθιµα.

 Θεματικά κέντρα:

Αναμνήσεις από τα χρόνια της νεότητας.

Το λαϊκό έθιµο της γιορτής του Αϊ-Γιάννη του Κλήδονα.

Οι κοπέλες, τα παλιά χρόνια, εναπέθεταν τις ελπίδες για µια καλύτερη ζωή στον µελλοντικό τους σύζυγο.

Ζούσαμε ή ζούμε ακόμη σε έναν κόσμο με σκληρούς νόμους απέναντι στους αδύναµους και στους διαφορετικούς; Πώς συμπεριφερόμαστε απέναντι σε πρόσωπα ψυχικά διαταραγμένα;

Αφηγηματική τεχνική: Αφηγητής είναι ο συγγραφέας, που είναι ένα από τα πρόσωπα που εμφανίζονται στο διήγημα. Αφηγείται σε πρώτο πρόσωπο όσα θυμάται (αναδρομική αφήγηση) από τα νεανικά του χρόνια. Επιλέγει και ανασύρει από τη μνήμη του μια συγκεκριμένη κοπέλα, την Άννα, και όσα της σκάρωσε η παρέα του διασκεδάζοντας με την «αλαφράδα» της. Καταγράφει και σχολιάζει τις συμπεριφορές και τις αντιδράσεις της κατά την εναγώνια προσπάθειά της να βρει γαμπρό. Παράλληλα εξηγεί πώς σκεφτόταν τα παιδιά της παρέας του –μαζί και ο ίδιος- για όσα συνέβαιναν τότε (αφηγητής εσωκειμενικός αλλά όχι παντογνώστης).

Στο κείμενο κυριαρχεί η αφήγηση.  

Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί με μοναδικό τρόπο τα εκφραστικά μέσα. Ο λόγος του συχνά γίνεται λυρικός και –σε στιγμές- τραγικός.

Γλώσσα: Πλούσια (γλώσσα ενός ώριμου και πολυγραφότατου συγγραφέα) και ταυτόχρονα απλή, καθημερινή, με εκφράσεις του προφορικού λόγου που προκαλούν το χαμόγελο του αναγνώστη.

Τόπος: Η ιστορία εκτυλίσσεται στις γειτονιές των προσφύγων της Καβάλας, της πόλης του συγγραφέα.

Πρόσωπα:

Η Άννα: Μια εύπιστη και στερημένη κοπέλα, κόρη Μικρασιατών προσφύγων, που, όπως οι περισσότερες κοπέλες της ηλικίας της εκείνα τα χρόνια, στηρίζει όλες τις ελπίδες για µια καλύτερη ζωή στον µελλοντικό της σύζυγο. Εκτελεί κατά γράμμα και με πείσμα κάθε έθιμο που μπορεί να της δείξει ποιον θα παντρευτεί, με αποτέλεσμα να γελούν όλοι με τα καμώματά της. Εκείνη, όμως, χάνει σιγά σιγά τα λογικά της.

Ο αφηγητής: Ένας ώριμος πλέον άνθρωπος, που επιστρέφει -νοσταλγικά μεν κριτικά δε -στον τόπο των νεανικών του χρόνων και στα τοτινά βιώματά του. Αναθυμάται τα «αθώα παιχνίδια» της παρέας του με την ψυχή της αδύναμης κοπέλας και τα κρίνει αυστηρά, γιατί έχει κατανοήσει τις συνέπειές τους, έχει καταλάβει πια πόσες Άννες υπάρχουν στον κόσμο.